Standen en lijstwerk voetballen

Standen en lijstwerk voetballen in Nederland.

Huldiging Ajax CL 1995.
Huldiging Ajax CL 1995.

Clubs

In 1865 werd de eerste wedstrijd georganiseerd en tien jaar later werd de eerste echte club opgericht. Het veldvoetbal bij de mannen is het populairst in Nederland, maar sinds 2007 is er ook een eredivisie voor vrouwen. Verder zijn er ook twee eredivisies voor futsal (zaalvoetbal).

Bond

De nationale voetbalbond, nu bekend als de KNVB, werd in 1889 opgericht als de Nederlandsche Voetbal en Athletiek Bond (NVAB). In 1904 sloot de bond zich, als een van de oprichters, aan bij de FIFA. In 1954 was de bond ook een van de oprichters van de UEFA.

Betaalde voetbal

In 1954 werd dan het betaalde voetbal geïntroduceerd. De Nederlandse Beroepsvoetbalbond (NBVB) werd opgericht en buiten de KNVB om ging er een betaalde competitie van start, waaraan tien clubs deelnamen. Enkele maanden later erkende de KNVB het betaalde voetbal en tijdens een bijeenkomst op een hotelkamer in het Utrechtse Terminus (op 3 juli 1954) verzoenden beide bonden zich. De KNVB- en NBVB-competities werden stopgezet en er begon een nieuwe profcompetitie met 56 clubs (enkele clubs uit de KNVB-competitie fuseerden met NBVB-verenigingen), deze competitie was verdeeld in vier districten.

Vanaf de invoering van het betaald voetbal leverden de betaalde clubs een strijd voor de invoering van de Eredivisie. In het seizoen 1956/57 was het dan eindelijk zover. De Eredivisie (met achttien teams) werd het hoogste niveau van het betaalde voetbal. Daaronder werden nog een aantal divisies gemaakt (de Eerste divisie A en B (beiden zestien teams) en de Tweede Divisie A en B (beiden vijftien teams).

In de seizoenen 1960/61 en 1961/62 was er slechts één Tweede Divisie. Met ingang van 1966/67 werd de Tweede Divisie definitief teruggebracht naar één divisie (met 23 clubs) en na het seizoen 1970/71 werd de divisie helemaal opgeheven. Als gevolg hiervan werden elf verenigingen teruggezet naar de amateurs.

Ook de Eerste Divisie begon met twee verschillende competities (met elk zestien teams). In 1960 kregen beide divisies er twee clubs bij en twee jaar later werd één divisie opgeheven. In de Eerste Divisie die overbleef speelden zestien elftallen, later werden dit er achttien. De Eerste Divisie telde vanaf het seizoen 2003/2004 negentien clubs, doordat AGOVV Apeldoorn toetrad tot het betaald voetbal. Met ingang van het seizoen 2005/2006 telde de Eerste Divisie twintig clubs. De nieuwkomer was FC Omniworld uit Almere. Vanaf seizoen 2010/2011 telt de Eerste Divisie weer achttien clubs en is er degradatie naar de Topklasse mogelijk.