Leonardo Da Vinci – Het laatste avondmaal (1498)

Fresco ‘Het Laatste Avondmaal’ van Leonardo Da Vinci in de kerk Santa Maria delle Grazie in Milaan, Italië. 880 x 460 cm.

Het Laatste Avondmaal was volgens het Nieuwe Testament de maaltijd die Jezus op de avond voor zijn dood en herrijzenis (ca. 30 n.Chr.) met zijn apostelen had, als onderdeel van het joodse Pesach. Het woord ‘laatste’ slaat hier dus op de laatste maaltijd van Jezus voor zijn kruisiging. Tijdens deze maaltijd voorspelde Jezus dat een van zijn discipelen hem zou uitleveren en stelde hij het Heilig Avondmaal in. Aan het einde voorspelde hij de verloochening van Petrus.

Leonardo da Vinci (Anchiano (Vinci), 15 april 1452 – Amboise, 2 mei 1519) was een architect, uitvinder, ingenieur, filosoof, natuurkundige, scheikundige, anatomist, beeldhouwer, schrijver en schilder uit de Florentijnse Republiek, tijdens de Italiaanse renaissance. Hij wordt gezien als het schoolvoorbeeld van het renaissance-ideaal van de homo universalis en als genie.

Het Laatste Avondmaal.
Het Laatste Avondmaal.

Leonardo gold met al zijn talenten, die men tijdens zijn leven al erkende, in zijn tijd als een controversieel persoon. Onder andere vanwege zijn artistieke kwaliteiten kreeg hij diverse opdrachten van de Kerk voor het vervaardigen van religieuze kunst. Het schilderwerk “Het Laatste Avondmaal” is hier een beroemd voorbeeld van. Leonardo stond zijn gehele werkzame leven onder bescherming van invloedrijke personen, een tijdlang zelfs onder die van de paus zelf. Hoewel de kerk zich al minder rigide betoonde dan voorheen (anatomisch onderzoek werd op kleine schaal toegestaan), was er toch geen sprake van verlichting, getuige het proces tegen Galileo Galilei ruim een eeuw na Leonardo da Vinci’s dood.

Leonardo heeft ook een aanvaring gehad met de paus. Op een manuscriptvel noteerde hij dat de paus, aan wiens hof hij resideerde, hem betrapt had op anatomisch onderzoek op menselijke lijken. Ook is in een van zijn notities de opmerking “De zon staat stil” te vinden, volgens sommigen een verwijzing naar een heliocentrische kijk die tegen de toen geldende dogma’s inging.

Voetnoot