Schotland

Schotland (Alba) is een voormalig koninkrijk en constituerend land van het Verenigd Koninkrijk. Het omvat het noordelijk deel van het eiland Groot-Brittannië en grenst in het zuiden aan Engeland. Het kent een eigen rechtsstelsel, vlag, bankbiljetten en binnenlands bestuur en vormt een constituerend land binnen het Verenigd Koninkrijk en telt ruim 5,3 miljoen inwoners. De hoofdstad is Edinburgh. 

Inleiding

De naam is afgeleid van de Latijnse naam Scoti die door de Romeinen gebruikt werd om de Gaelische bevolking aan te duiden ter onderscheid van de Picten. De Scoti wisten hun macht in het huidige land uit te breiden en vermengden zich met de Pictische bevolking. Vanaf de elfde eeuw werd de term ‘Scotia’ gebruikt voor het land ten noorden van de rivier de Forth. Vanaf de late middeleeuwen kreeg de term zijn huidige betekenis.

Kaart

Geschiedenis

Schotland vormt het noordelijk deel van Groot-Brittannië. Dit deel was al acht of negen millennia bewoond vooraleer kon worden gesproken van zoiets als een eigen identiteit, die pas is ontstaan gedurende de lange periode dat het een zelfstandig koninkrijk was. Het koninkrijk is in de loop van de middeleeuwen ontstaan. Net als in Wales en Ierland was er geen sterk centraal gezag. Voor het grootste deel van de bevolking is het Engels de moedertaal. In zekere zin hebben de ze hun eigen taal, het Schots-Gaelisch (Gaelic), verloren.

Vanaf de veertiende eeuw zijn gevoelens van vijandschap en wantrouwen jegens het grotere en welvarender Engeland min of meer een constante. Sinds 1603 worden het land en Engeland door dezelfde vorsten geregeerd. In 1707 werden ook de parlementen van de twee staten samengevoegd en het eigen pond vervangen door het Britse pond. De industriële revolutie begon in de twee landen vrijwel gelijktijdig. In de loop van zijn geschiedenis ontstond een nationale Kerk en een eigen rechtsstelsel. Velen voelen zich sterk verbonden met de geschiedenis van de eigen familie en met die van de eigen directe omgeving.

De naam is afgeleid van het Latijnse Scotia, het land van de Scoten. Deze Scoten, een Keltisch volk, vestigden zich vanuit het noordoosten van Ierland rond de vijfde eeuw aan de westkust van het huidige land. Oorspronkelijk (tot de tiende eeuw) duidde men Ierland met Scotia aan; de inwoners van Scotia werden Scot(t)i genoemd.

Geografie

Het vasteland van beslaat ongeveer een derde van de totale landmassa van Groot-Brittannië, dat ten noordwesten van Continentaal Europa ligt. De totale oppervlakte van het land is 78.772 km². De enige landgrens die Schotland heeft, is met Engeland en is 96 kilometer lang en loopt van de rivier de Tweed aan de oostkust tot de Solway Firth aan de westkust. Ten westen ligt de Atlantische Oceaan en ten oosten de Noordzee. Ierland ligt op slechts 30 kilometer van het schiereiland Kintyre verwijderd, terwijl Noorwegen 305 kilometer naar het oosten ligt en de Faeröer 270 kilometer naar het noorden.

De huidige grenzen zijn grotendeels tot stand gekomen bij het Verdrag van York uit 1237 tussen het land en het Koninkrijk Engeland en het Verdrag van Perth uit 1266 tussen Schotland en Noorwegen. Uitzonderingen hierbij zijn het eiland Man dat in de veertiende eeuw werd verloren aan Engeland en een Brits Kroonbezit is; de Orkney- en Shetlandeilanden, die in 1472 van Noorwegen werden overgenomen en Berwick-upon-Tweed dat in 1482 door de Engelsen werd veroverd.

Het geografisch middelpunt ligt een paar kilometer van het dorpje Newtonmore in Badenoch. Met 1344 meter boven zeeniveau is de top van Ben Nevis het hoogste punt van het land, terwijl de rivier de Tay met 190 kilometer de langste rivier is.

Hooglanden

De Hooglanden liggen ten noorden en westen van de Highland Boundary Fault, die loopt van Arran tot Stonehaven. Dit gedeelte is voornamelijk opgebouwd uit oud gesteente uit het Cambrium en Precambrium, die naar boven werden gedrukt tijdens de Caledonische orogenese. Het wordt doorsneden door stollingsgesteente van een recentere periode, waarvan de overblijfselen de huidige gebergten als de Cairngorms en de Cuillins vormen. Een belangrijke uitzondering zijn de lagen van Old Red Sandstone bij de kust van de Moray Firth, die talloze fossielen herbergen. De Hooglanden zijn in het algemeen bergachtig en de grootste hoogtes van de Britse Eilanden zijn er te vinden.

Voetnoot