Normandië, D-day en Operatie Overlord (1944)

Normandië, D-day en Operatie Overlord (1944).

Tijdlijn van de ontwikkelingen op D-day, tijdens Operatie Overlord en het Ardennenoffensief.

Duitsland in de jaren 20 en 30

  • In de jaren 1920 is de positie van Duitsland na de Eerste Wereldoorlog al enigszins genormaliseerd geraakt. Duitsland vindt dat ze ten onrechte alle schuld krijgen voor de Eerste Wereldoorlog en doen herstelbetalingen die uitgesmeerd zouden lopen tot 1962.
  • Hitler (D) neemt deel aan de (mislukte) Bierkellerputsch van 8 op 9 november 1923 in München.
  • Hij schrijft in 1924 Mein Kampf in de gevangenis. In het boek was (al) te lezen dat hij op zoek was naar een (niet nader gedefinieerd) conflict.
  • Hitler is als spreker ‘ontdekt’ toen hij deelnam aan een cursus van de Reichswehr voor leden die zich teweer moesten stellen tegen het gevaar van het communisme. De Reichswehr was tussen 1921 en 1935 het leger van de Weimarrepubliek.
  • In de jaren 20 stelt de NSDAP (Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij) nog niet zo veel voor. De partij begint pas door de economische crisis te groeien en door de campagneactiviteiten van Hitler (hij ging hiervoor per vliegtuig het land door). De NSDAP leefde van de toespraken van Hitler waarvoor toegang moest worden betaald.
  • Tijdens de Nacht van de Lange Messen (Röhm (D) – Putsch) van 30 juni 1934 werd de hele top van de Sturmabteilung (SA), het partijleger van de Duitse nazipartij Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (NSDAP), vermoord door de Schutzstaffel (SS) van Himmler (D). Hitler en zijn getrouwen wilden hiermee hun absolute macht in Duitsland consolideren.

Vier conflicten in Europa

Conflict 1

  • Primaire conflict: Het klassieke conflict tussen Duitsland, Frankrijk en Engeland (dat ook de Eerste Wereldoorlog kenmerkte). Op 30 januari 1933 benoemde de stokoude Hindenburg (D), Hitler tot Rijkskanselier. De conservatieve elite wilde Hitler gebruiken om zelf de macht te kunnen heroveren. Dit mislukte: binnen enkele maanden hadden de nationaalsocialisten alle macht in handen. Duitsland was in de jaren 20 lid geworden van de Volkenbond (de voorloper van de Verenigde Naties). Hitler zegt het lidmaatschap op, kort nadat hij aan de macht is gekomen. Daarna zegt hij alle militaire beperkingen als gevolg van het Verdrag van Versailles (1919) op. Duitsland begint actief aan de opbouw van een nieuw leger en een Luftwaffe en maakt hierbij gebruik van de modernste inzichten (naar aanleiding van de ervaringen met een statische oorlog met loopgraven in de Eerste Wereldoorlog). Dit is de basis voor de ontwikkeling van de tank (een rijdende bunker om van de ene loopgraaf naar de andere loopgraaf te komen). Hiermee was in de Eerste Wereldoorlog al ervaring mee opgedaan. Om snelheid te ontwikkelen werd er een hele reeks van pantserdivisies gebouwd (grote aantallen snelle tanks) in combinatie met een mobiele infanterie (militairen op de grond) en duikbommenwerpers (met Stuka’s, Junkers JA 87). Allemaal uitgerust met onderling radiografische verbinding. Op basis hiervan gaat Hitler zijn posities versterken:
  • De 1e stap was het militariseren van het Rijnland (dit gebied was na de Vrede van Versailles in 1919 gedemilitariseerd). Het Rijnland is het gebied ten westen van de Rijn. De Frankrijk had er destijds op aangedrongen dat er in dat gebied géén militairen uit Duitsland aanwezig zouden zijn. In 1936 neemt Hitler het Rijnland in. Frankrijk en Engeland doen niets. Het remilitariseren van het Rijnland was de eerste triomf van Hitler.
  • In 1938 volgt de Anschluss: Oostenrijk wordt bij Duitsland gevoegd. Na de Eerste Wereldoorlog was van Oostenrijk-Hongarije alleen nog maar een rompstaat overgebleven die zelf bij Duitland gevoegd wilde worden. Daar konden de Geallieerden toen niet mee akkoord gaan want dan zou Duitsland, als verliezer van de Eerste Wereldoorlog, territoriaal voordeel hebben. De Duitslandworden in 1938 hartelijk door de Oostenrijkers ontvangen.
  • Hitler zet vervolgens Tsjechoslowakije onder druk. Dit land had een vrij omvangrijke Duits sprekende minderheid, de zogenaamde ‘Sudeten Duitsers’. Die zouden volgens Hitler zeer slecht behandeld worden door de Tsjechische regering. Nazi-Duitsland zette zich achter de Sudeten. Dit leidde in 1938 tot het Verdrag van München. Dit is een verdrag tussen Daladier (F), Chaimberlain (E), Hitler (D) en Mussolini (I) over de toekomst van Tsjechoslowakije. De Europese grote mogendheden gaan hierin akkoord met het volledig uitkleden van Tsjechoslowakije. De Sudeten konden terug ‘Heim ins Reich’. Chaimberlain (E) dacht hiermee de wereldvrede te hebben gered (30 september 1938, “Peace for our time”). Hitler beloofde niet verder op te stomen. Tsjechoslowakije was gereduceerd tot een soort rompstaatje. In 1939 werd het toch door de Duitsland bezet. Slowakije werd een soort republiekje onder leiding van een fascistoïde pater. De rest werd Duits. Voor Engeland is het dan duidelijk dat Duitsland zich niet wil voegen in een nieuwe Europese orde. Engeland en Frankrijk garanderen vanaf dat moment de Poolse grenzen (de integriteit van de Poolse staat) en ook de grenzen van Roemenië en Bulgarije (in verband met Italiaanse ambities op de Balkan). Engeland en Frankrijk hadden geen serieuze instrumenten om dit waar te maken.
  • Het volgende slachtoffer was Polen. Vroeg in de jaren 30 had Hitler een overeenkomst met Polen gesloten. Om niet aangevallen te worden door de Duitsland moest Polen nu akkoord gaan met een reeks concessies. Polen was daartoe niet bereid. De enige uitweg voor Polen was om een bondgenootschap met R te sluiten (als enige land dat tijdens een conflict militair iets zou kunnen ondernemen). R grenst bovendien aan Polen. De Engeland stuurt een onderhandelingsdelegatie naar R. De R wilden het recht om het Rode Leger in Polen te laten opereren. Het laatste wat de Polen wilden, waren R militairen in hun land. R (Stalin) voelt er niets voor om het klusje voor Engeland en Frankrijk op te lossen. Stalin gooit het vervolgens op een akkoord met de Duitsland. Dit werd vastgelegd in het Molotov (R) -Ribbentrop (D) – Pact (23 augustus 1939) over de verdeling van de invloedssfeer. Bij dit Pact zat een geheim protocol: hierin werd Polen al verdeeld tussen Duitsland en R. De Baltische republieken zouden worden toegevoegd aan R (en pas in 1989 weer zelfstandig geworden). Op 1 september 1939 verklaard Duitsland de oorlog aan Polen. Stalin (R) begon daarna aan het inrichten van defensieve posities in het nieuwe gebied om een eventueel doorstoten van Duitsland tegen te kunnen houden. Op 3 september 1939 verklaren Engeland en Frankrijk aan Duitsland de oorlog (als consequentie van de garanties aan Polen). De tijd van ‘Appeasementpolitiek’ (diplomatieke beleid gericht op het vermijden van oorlog door concessies te doen aan een andere macht) is definitief voorbij.
  • De Engeland gaan naar Frankrijk waar de geallieerden zich ingraven en afwachten na hun oorlogsverklaring. De geallieerden beschikten over de Maginotlinie. Dit was een tussen 1930 en 1938 door Frankrijk aangelegde verdedigingslinie op de grens met België, Luxemburg en Duitsland in het noorden en met Italië in het zuiden.
  • Hitler had niet verwacht dat Engeland Duitsland de oorlog zou verklaren. Tijdens de inval van Polen was het duidelijk geworden dat de Duitsland niet klaar waren voor een grote oorlog en niet van Frankrijk konden winnen. Er was tijd nodig om een leger verder op te bouwen. Manstein (D) stelt het strategische concept van een zogenaamde Blitzkrieg-aanval op Frankrijk aan Hitler voor. De generaals uit Duitsland zijn hier tegen; Hitler gaat echter akkoord met het plan.
  • 10 mei 1940: Operatie Fall Gelb. Deze bestond uit een aanval op Nederland, België, Luxemburg en Noord-Frankrijk. De Duitsland stak bij Sedan de Maas over waardoor zij achter de Maginotlinie konden komen. De hierop volgende operatie Fall Rot betekent de aanval op Frankrijk als geheel.
  • Tijdens de Slag om Frankrijk wist Duitsland bij Duinkerken een enorm expeditieleger van Engeland te omsingelen. Op wonderbaarlijke wijze slaagden de Britten er echter in het Europese vasteland te ontvluchten (het wonder van Duinkerken). Hitler laat zijn troepen niet helemaal tot de Atlantische Oceaan doorstrijden. Waarschijnlijk om naar zijn generaals een punt te maken dat alleen hij de baas was en dat zijn besluit tot een blitzkrieg (ondanks de ontrading van zijn generaals) zijn persoonlijke gelijk en overwinning was.
  • 21 juni 1940: Op 11 november 1918 eindigde in het bos van Compiègne de Eerste Wereldoorlog. In een treinwagon capituleerden de Duitsland aan de Frankrijk. Op 21 juni 1940 liet Hitler op exact dezelfde plek de Frankrijk capituleren aan de Duitsland.
  •  

Conflict 2

  • Beperkt conflict: Tussen Engeland en Italië over de ambities van Mussolini (I) om van de Middellandse zee een ‘Marum Nostrum’ (onze zee) te maken zoals de Romeinen dat vroeger ook hadden. De Middellandse zee was het interne transport systeem van het Romeinse rijk. Engeland moest daar niets van hebben want het had verschillende strategische steunpunten in de Middellandse zee zoals Malta, Gibraltar en het Suez kanaal vanwege haar koloniën in het oosten.

Conflict 3

  • Het grootste conflict: Tussen Duitsland en de R. De oorlog aan het oostfront. Dit liep verder uit de hand als gevolg van de onderschatting van Hitler van de militaire mogelijkheden van R. Hier hadden de Duitsland met een andere aanpak mogelijk de oorlog kunnen winnen. Aan het oostfront vielen aan beide zijden zeer veel doden.

Conflict 4

  • Een conflict tussen de Amerika en Japan over de Pacific. Japan was vanaf de aanval op Pearl Harbor meteen al kansloos als gevolg van het zeer grote militaire productieapparaat en de moderniteit van de Amerika. Het productieapparaat van de Amerika was ook veel groter dan dat van Duitsland. 

Operatie Overlord (van 6 juni 1944 tot en met 25 augustus 1944)

Situatie op 6 juni 1944.
Situatie op 6 juni 1944.
Situatie 13 tot 30 juni 1944.
Situatie 13 tot 30 juni 1944.
Situatie op 17 juni 1944.
Situatie op 17 juni 1944.
Situatie tussen 24 en 31 juli 1944.
Situatie tussen 24 en 31 juli 1944.
Voorbereidingen Operatie Overlord
  • December 1942: Morgan (E) krijgt de opdracht om een invasie voor te bereiden (COSSAC). Aansturing mede vanuit CCS in Washington.
  • 14 januari 1944: Eisenhouwer (A) neemt het commando op zich en vestigt zich in Londen en vormt een Engels-Amerikaanse staf (SHAEF).
  • Februari 1944: Montgomery (E) herziet het plan voor Operatie Overlord.
  • Voorjaar 1944: Hitler verplaatst troepen uit het Atlantische gebied naar het oosten en gaat er vanuit dat de V1 en V2 Engeland in bedwang zullen houden. Dit proces is op 5 juni 1944 nog gaande.
  • Operatie Fortitude. Dit was een afleidingsmanoeuvre van de Engeland voorafgaand aan de landing in Normandië. De geallieerden wilden de Duitsland op het verkeerde been zetten door hen voor te spiegelen dat de invasie bij Calais zou plaatsvinden. Hiertoe werd een fictieve legermacht onder leiding van Patton (A) ingezet, met valse codeberichten en de arrestatie van spionnen uit Duitsland, die vervolgens als dubbelspionnen werden ingezet. Op 6 juni 1944, de dag van de landing in Normandië, liet de Wehrmacht uit Duitsland inderdaad haar pantsertroepen in Noord-Frankrijk, omdat men dacht dat Normandië een afleiding van de “echte invasie” was.
  • 7 mei 1944: Eisenhower (A) stelt 5 juni vast als datum voor de landing.
  • 3 juni 1944: Inscheping van de troepen voor de landing.
  • 4 juni 1944: Rommel (D), die de Noord-kust van Frankrijk moest verdedigen, vertrekt naar Duitsland om daar de 50e verjaardag van zijn vrouw te vieren. Er was volgens hem geen acute dreiging en bovendien was het slecht weer op de Noordzee. De Duitsland ging er van uit dat een eventuele inval in Calais plaats zou vinden. Dit was een korte stuk over zee en dichter bij Duitsland. Ook vertrouwde de Duitsland op hun Atlantikwall. Dit was een meer dan 5.000 kilometer lange verdedigingslinie langs de westkust van de bezette gebieden.
  • 5 juni 1944: 24 uur uitstel van de landing vanwege slechte weersomstandigheden.
  • 5 juni 1944: Hitler neemt ’s avonds een slaappil en wordt de volgende dag ’s middags wakker en hoort dan pas van de invasie. Niemand durfde hem eerder te wekken.
  • 6 Juni 1944: De weersomstandigheden waren niet veel beter, maar Eisenhouwer (A) koos ervoor om niet tot de volgende volle maan te wachten. Deze beslissing hielp bij het verrassen van de Duitsland, omdat hun experts, gelet op de weersomstandigheden, geen aanval verwachtten.

Uitvoering van Operatie Overlord (van dag tot dag)

  • 6 juni 1944: Begin van Operatie Overlord (D-day).
  • 6 juni 1944: Operatie Neptune waarbij alle oorlogsschepen zich verzamelen bij Portsmouth.
  • 6 juni 1944: Operatie Geronimo is de nachtelijke luchtlandingsoperatie boven Normandië.
  • 6 juni 1944: 00:20: De 6th Airborne Division van Engeland landt nabij de Pegasusbrug (Operatie Tonga).
  • 6 juni 1944: 00:30: 101e Luchtlandingsdivisie uit Amerika landt bij Sainte-Mère-Église (Operatie Chicago).
  • 6 juni 1944: 01:11: Duitsland ontvangt in Saint-Lo een bericht dat er parachutisten zijn waargenomen ten oosten van de monding van de Orne (bij Ranville).
  • 6 juni 1944: 01:45: Duitsland ontvangt in Saint-Lo een bericht dat er parachutisten zijn waargenomen ten zuiden van Saint-Marie-du-Mont.
  • 6 juni 1944: 02:00: Duitsland maakt parachutisten krijgsgevangenen en denkt nog steeds aan een afleidingsmanoeuvre.
  • 6 juni 1944: 02:30: Bevrijding van Ranville; 82nd Airborne Division springt per parachute op de Cotentin (Operatie Detroit).
  • 6 juni 1944: 03:30: Gale (E) landt met de derde golf die het zware materieel aanvoert.
  • 6 juni 1944: 04:30: Sainte-Mère-Église wordt bevrijd.
  • 6 juni 1944: 04:45: Een bataljon van de 6th Airborne Division neemt de batterij van Merville in.
  • 6 juni 1944: 06:00: Blumentritt (D) belt de plaatsvervanger van Jodl (D), Warlimont (D), in Berchtesgaden op om te melden dat de invasie begonnen is. Hitler mag niet in zijn slaap gestoord worden, maar Warlimont (D) belt toch Jodl (D) op. Deze toont zich sceptisch en ziet het als een afleidingsmanoeuvre. De echte landing zou niet in Normandië plaatsvinden.
  • 6 juni 1944: 06:30: Landingen op Omaha Beach en Utah Beach.
  • 6 juni 1944: 06:30: Rommel (D) wordt op de hoogte gebracht van de invasie en keert onmiddellijk terug naar zijn commandopost. Hij ziet de actie als een afleidingsmanoeuvre en verwacht eerder een invasie bij de monding van de Somme.
  • 6 juni 1944: 07:10: Tweede Ranger Bataljon staat aan de voet van Pointe du Hoc.
  • 6 juni 1944: 07:30: Landing op Gold Beach en Sword Beach.
  • 6 juni 1944: 08:00: Landing op Juno Beach.
  • 6 juni 1944: 08:30: Groene Baretten te Riva-Bella bij Ouistreham.
  • 6 juni 1944: 09:30: Bernières-sur-Mer wordt bevrijd.
  • 6 juni 1944: 10:15: Rommel (D) wordt geïnformeerd door Speidel (D). Rommel wilde de Führer ervan overtuigen dat de verplaatsing van de pantserdivisies, die als OKW-reserve in het achterland van Frankrijk waren gestationeerd, naar de noordkust van Frankrijk noodzakelijk was. Hitler weigerde en gaf Rommel de helft van de pantserdivisies die beschikbaar waren in het gebied. De andere helft werd in reserve gehouden en stond onder het directe commando van Rundstedt (D).
  • 6 juni 10:30: Bij divisie uit Amerika zijn dan al 3.000 doden en gewonden gevallen.
  • 6 juni 1944: 11:00: Bevrijding van Vierville-sur-Mer.
  • 6 juni 1944: 13:00: Bevrijding van Ouistreham en Saint-Laurent-sur-Mer.
  • 6 juni 1944: 15:00: Hitler geeft het bevel om de reservepantserdivisies in te zetten. De lucht was echter al grotendeels opgeklaard en de pantsertroepen waren zeer kwetsbaar voor luchtaanvallen. De verplaatsing van de divisies moest worden verschoven naar de avond, waardoor ze niet meer konden worden ingezet op de eerste en beslissende dag.
  • 6 juni 1944: 19:00: Batterij van Longues-sur-Mer onschadelijk gemaakt.
  • 6 juni 1944: 00:00: Later die avond nog de bevrijdingen van Saint-Aubin-sur-Mer, Meuvaines, Douvres-la-Délivrande, Bény-sur-Mer, Anguerny, Tailleville, Courseulles-sur-Mer, Hermanville-sur-Mer, Graye-sur-Mer, Ver-sur-Mer, Asnelles-sur-Mer, Arromanches-les-Bains, Sainte-Marie-du-Mont, Hiesville. Deze dag hebben de geaillieerden twee bruggehoofden gerealiseerd: De Engeland ten noorden van Bayeux en Amerika ten noorden van Carentan. De luchtmacht van Duisland heeft nauwelijks weerstand kunnen bieden.
  • 7 juni 1944: Door luchtlandingstroepen gerealiseerd bruggenhoofd over de Orne.
  • 7 juni 1944: De inname van het radarstation op Pointe de la Percée.
  • 7 juni 1944: Duitsland start voor de eerste maal een serieus tegenoffensief.
  • 7 juni 1944: Bevrijdingen van Lion-sur-Mer, Luc-sur-Mer, Langrune-sur-Mer, Bayeux, Colleville-sur-Mer, Blosville, Creully en Sainte-Honorine-des-Pertes.
  • 8 juni 1944: Bevrijding van Port-en-Bessin-Huppain.
  • 9 juni 1944: Grandcamp-les-Bains, Isigny-sur-Mer en Chef-du-Pont worden bevrijd.
  • 10 juni 1944: 
  • 11 juni 1944: 
  • 12 juni 1944: Eisenhouwer (A) en Churchill (E) komen aan in Bayeux.
  • 12 juni 1944: Bevrijdingen van Amfreville en Carentan.
  • 12 juni 1944: Inname van de batterij van Crisbecq.
  • 12 juni 1944: Verbinding tussen troepen uit Amerika in Omaha Beach en Utah Beach.
  • 13 juni 1944: 101st Airborne Division uit Amerika weerstaat een tegenaanval van Duitsland ten westen van Carentan op een plaats met de naam Hill 30. Delen van het 2nd Armored Division uit Amerika moeten de para’s te hulp komen.
  • 13 juni 1944: Engeland voert gevechten bij Villers-Bocage.
  • 13 juni 1944: Bevrijding van Bréville.
  • 13 juni 1944 03:30: De eerste V1-aanval op Londen. Tijdens het offensief vielen per uur 100 V1’s op Londen. Over een periode van 80 dagen werden meer dan 6.000 personen gedood en raakten er meer dan 17.000 gewond
  • 14 juni 1944: Aankomst van De Gaulle (F).
  • 15 juni 1944: Bevrijding van Quinéville.
  • 15 juni 1944: Aanval op Loden met een V1 (244 stuks).
  • 16 juni 1944: Aankomst van George VI (E).
  • 17 juni 1944: 
  • 18 juni 1944: Schiereiland van de Cotentin wordt in twee delen gesneden.
  • 19 juni 1944: Mulberry haven bij Saint-Laurent wordt door een hevige storm vernietigd.
  • 19 juni 1944: Bevrijding van Montebourg en Tilly-sur-Mer.
  • 20 juni 1944: Valognes wordt bevrijd.
  • 21 juni 1944: 
  • 22 juni 1944: 
  • 23 juni 1944: 
  • 24 juni 1944: Slag bij de Odon.
  • 25 juni 1944: De geallieerden lanceren Operatie Epsom, een aanval ten westen van Caen. Deze aanval wordt na vier dagen afgeslagen door de Duitsland.
  • 25 juni 1944: Oliepijpleiding PLUTO wordt aangesloten in Port-en-Bessin-Huppain.
  • 26 juni 1944: De belangrijke zeehaven van Cherbourg valt in geallieerde handen.
  • 27 juni 1944: Bevrijding van Tourville-sur-Odon.
  • 28 juni 1944: 
  • 29 juni 1944: 
  • 30 juni 1944: 
  • 1 juli 1944: 
  • 2 juli 1944: 
  • 3 juli 1944: 
  • 4 juli 1944: 
  • 5 juli 1944: 
  • 6 juli 1944: Inname van Carpiquet.
  • 7 juli 1944: 
  • 8 juli 1944: Aanval op Mont Castre.
  • 8 juli 1944: De geallieerden lanceren Operatie Charnwood, de zuivering van de linkeroever van de Orne en de dorpen ten zuidwesten van Caen.
  • 9 juli 1944: Bevrijding van La Haye-du-Puits, linkeroever van Orne en Ardenne-abdij.
  • 10 juli 1944: 
  • 11 juli 1944: 
  • 12 juli 1944: 
  • 13 juli 1944: 
  • 14 juli 1944: 
  • 15 juli 1944: 
  • 16 juli 1944: De eerste Liberty schepen komen aan in Cherbourg.
  • 17 juli 1944: Rommel (D) wordt ernstig verwond als zijn auto beschoten wordt door een Supermarine Spitfire van de Royal Canadian Air Force.
  • 18 juli 1944: De geallieerden lanceren Operatie Goodwood, de aanval op de rechteroever van de Orne.
  • 18 juli 1944: Bevrijding van Saint-Lô, Herouvillette en de luchthaven van Carpiquet (bij Caen).
  • 19 juli 1944: Bevrijding van de rechteroever van de Caen.
  • 20 juli 1944: Britten komen aan in Bourguébus.
  • 20 juli 1944: Aanslag door Stauffenberg (D) op Hitler tijdens een militaire stafbespreking in het hoofdkwartier de Wolfsschanze bij Rastenburg in Oost-Pruisen. De aanslag mislukt. Hierna vertrouwd Hitler zijn eigen staf niet meer en wordt paranoïde. Hij volgt alleen nog zijn eigen gevoel en illusie (door drugsgebruik). 
  • 21 juli 1944: 
  • 22 juli 1944: 
  • 23 juli 1944: 
  • 24 juli 1944: De geallieerde lanceren Operatie Cobra. Dit was de codenaam voor de operatie waarbij de geallieerden zeven weken na de landing in Normandië een uitbraak uit hun bruggenhoofd forceerden. Bradley (A) had de operatie gepland en bestond uit grootschalige luchtbombardementen gevolgd door een aanval met infanterie om de verdediging te doorbreken. Cobra diende om de intensieve infanteriegevechten in Normandië te veranderen naar een gemechaniseerde manoeuvre-oorlogsvoering over heel Frankrijk.
  • 25 juli 1944: 
  • 26 juli 1944: 
  • 27 juli 1944: Bevrijding van Marigny en Périers.
  • 28 juli 1944: Bevrijding van Coutances.
  • 29 juli 1944: 
  • 30 juli 1944: De geallieerde lanceren Operatie Bluecoat. Operatie Bluecoat was een aanval van Engeland en vond plaats van 30 juli tot 7 augustus 1944. Geografisch gezien was het doel van de operatie het beveiligen van de belangrijke weg van Vire naar de Mont Pinçon. Strategisch gezien was het doel het ondersteunen van de uitbraak die de Amerika op de westflank in Normandië zouden uitvoeren.
  • 30 juli 1944: Bevrijding van Avranches.
  • 31 juli 1944: Bevrijding van Granville.
  • 1 augustus 1944: 2e Pantserdivisie van Frankrijk komt aan in Saint-Martin-de-Varreville.
  • 1 augustus 1944: Bevrijding van Saint-James.
  • 3 augustus 1944: 
  • 4 augustus 1944: 
  • 5 augustus 1944: Bevrijding van Aunay-sur-Odon.
  • 6 augustus 1944: 
  • 7 augustus 1944: Bevrijding van Vire.
  • 7 augustus 1944: De geallieerden lanceren Operatie Totalize, een valstrik om Duits terugtrekkend wapentuig te veroveren begint.
  • 8 augustus 1944: Bevrijding van Cintheaux.
  • 9 augustus 1944: Bevrijding van Langannerie.
  • 10 augustus 1944: 
  • 11 augustus 1944: 
  • 12 augustus 1944: Oliepijpleiding PLUTO wordt aangesloten in Cherbourg.
  • 12 augustus 1944: 2e Pantserdivisie van Frankrijk komt aan in Alençon.
  • 12 augustus 1944: Bevrijding van Mortain.
  • 13 augustus 1944: 
  • 14 augustus 1944: De geallieerden lanceren Operatie Tractable. Operatie Tractable was een militaire operatie tussen 14 augustus en 21 augustus 1944. De operatie werd uitgevoerd door Canada, ondersteund door Polen en Engeland. Het doel van de operatie was om de verdediging van Duitsland op de snelweg van Caen naar Falaise te doorbreken. Als de geallieerden de snelweg in handen zouden hebben, konden ze makkelijker uit Normandië uitbreken.
  • 15 augustus 1944: Landing in Provence. Nog tijdens Operatie Overlord, landden de geallieerden ook in Zuid-Frankrijk. Tijdens Operatie Dragoon werd er een tweede front in Frankrijk geopend, waardoor de Duitsland de troepen nog meer moesten verspreiden. Dit kwam de snelle opmars van de geallieerden ten goede.
  • 16 augustus 1944: 
  • 17 augustus 1944: Bevrijding van Falaise, Troarn, Bures-les-Monts, Condé-sur-Noireau en Robehomme.
  • 18 augustus 1944: 
  • 19 augustus 1944: Inname van Mont-Ormel.
  • 20 augustus 1944: 
  • 21 augustus 1944: Einde van de Slag om Chambois.
  • 22 augustus 1944: Bevrijding van L’Aigle.
  • 23 augustus 1944: Bevrijding van Lisieux.
  • 24 augustus 1944: 
  • 25 augustus 1944: Kieffer (F) komt met zijn manschappen binnen in Pont-l’Évêque. 
  • 25 augustus 1944: Bevrijding van Parijs. 
  • 25 augustus 1944: Einde van Operatie Overlord
Situatie op 19 augustus 1944.
Situatie op 19 augustus 1944.
Situatie op 25 augustus 1944.
Situatie op 25 augustus 1944.

Het einde van de Tweede Wereldoorlog

1944

  • 3 september 1944: Bevrijding van Brussel.
  • 4 september 1944: Bevrijding van Antwerpen.
  • 6 september 1944: Bevrijding van Luik.
  • 8 september 1944: De eerste operationele V2-raket wordt vanuit Wassenaar afgevuurd. Doelen waren Londen en Parijs. Er vielen in Engeland ruim 2.700 doden door meer dan 1.100 V2-raketten vanuit Wassenaar afgevuurd. In totaal zijn er ongeveer 10.000 V2’s gebouwd, waarvan er 3.172 zijn afgevuurd op de volgende doelwitten: België: 1664 (1.610 op Antwerpen, 27 op Luik, 13 op Hasselt, 9 op Doornik, 3 op Bergen, 2 op Diest), Engeland: 1402 (1358 op Londen, 43 op Norwich, 1 op Ipswich), Frankrijk: 76 (25 op Rijsel, 22 op Parijs, 19 op Tourcoing, 6 op Arras, 4 op Cambrai), Nederland: 19 (op Maastricht), en Duitsland: 11 (op Remagen).
  • 17 september 1944 tot 25 september 1944: Operatie Market Garden. De operatie werd gekenmerkt door een ruime inzet van luchtlandingstroepen om strategische bruggen op Nederlands grondgebied te veroveren. Dit werd uiteindelijk een mislukking doordat de cruciale brug bij Arnhem niet kon worden behouden.
  • 20 september 1944: Bevrijding van Nijmegen als onderdeel van Operatie Market Garden.
  • 2 oktober 1944 tot 8 november 1944: Slag om de Schelde gewonnen door de geallieerden.
  • 7 oktober 1944: Eerste bombardement van Dresden.
  • 21 oktober 1944: Stad Aken in Duitsland ingenomen.
  • 16 december 1944: Begin van het Ardennenoffensief door de Duitsland om via de Ardennen weer toegang te krijgen tot de haven van Antwerpen. Hiervoor heeft Hitler troepen van het oostfront naar het westfront verplaatst. De gealieerden werden compleet verrast. Het was min 12 graden in de Ardennen en er lag sneeuw. Door de mist konden de geallieerden niet beschikken over luchtsteun.
  • Skorzeny (D) organiseerde een speciale operatie waarbij Engelssprekende soldaten uit Duitsland in uniformen uit Amerika verwarring en achterdocht stichtten in de linies van Amerika. De soldaten uit Duitsland slikken Pervitin. Dit is een chrystal meth en werkt tegen uitputting en het schakelt empathie uit.
  • 17 december 1944: Slachting Malmedy door Peiper (D) waarbij 84 Amerikaanse krijgsgevangenen worden gedood door de Duitsland.
  • 20 december 1944: De slag om Bastenaken (Bastogne).
  • 23 december 1944: De lucht was kraakhelder en de temperatuur zakte tot min 28 graden, wat vooral nadelig was voor de Duitsland, waarvan de militairen verbleven in het open veld. Er vallen aan beide kanten veel slachtoffers.
  • 24 december 1944: De Amerika houdt stand in het koude Bastogne. Het weer wordt beter en de geallieerde krijgen luchtsteun. De bevoorrading via parachutes komt weer op gang. De acute deiging is voorbij. Patton (A) komt met versterkingen naar Bastogne. De Duitsland heeft geen brandstof meer voor de terugtrekking. Men moeten lopen.
Ardennenoffensief situatie 20 december 1944, 25 december 1944 en 16 januari 1945.
Ardennenoffensief situatie 20 december 1944, 25 december 1944 en 16 januari 1945.

1945

  • 16 januari 1945: Tweede bombardement van Dresden.
  • 25 januari 1944: Einde van het Adennenoffensief. Het offensief werd voor de Duitsland een debakel. Het was het laatste grote offensief van de Wehrmacht aan het westfront. In het Engelse taalgebied staat deze strijd bekend onder de naam Battle of the Bulge, omdat de frontlijn de vorm had van een uitstulping of zak.
  • 24 maart 1945: Een half jaar na het debacle van Market Garden is het Montgomery (E) eindelijk gelukt de Rijn over te steken, het laatste grote natuurlijke obstakel richting het hart van Duitsland.
    • Meer dan een miljoen militairen maken de oversteek bij Wezel, 50 kilometer stroomopwaarts van de Nederlandse grens.
    • Een dagenlang durend rookgordijn wist te verhullen hoe groot de geallieerde overmacht was die op de westoever werd geformeerd. Ondertussen kwamen manschappen uit Duitsland onder zware artilleriebeschietingen te liggen om hun weerstand te breken. De eerste noodbrug was aan het einde van de dag al geslagen.
    • Kort na de oversteek landden in het nabijgelegen Hamminkeln 16.000 paratroepen achter de vijandelijke linies, om de Duitsland in te sluiten. In deze grootste luchtlandingsoperatie op één dag van de oorlog werden de dure lessen van Market Garden meegenomen: de landingen vonden dichter bij het front plaats en nadat de grondtroepen al vorderingen hadden gemaakt.
    • Hoewel er 3.500 geallieerde militairen sneuvelden, konden de doelen van deze Operatie Varsity snel worden bereikt. Duizenden Duitsers gaven zich al snel over.
  • 15 april 1945: Bombardement van Berlijn.
  • 16 april 1945: Bevrijding van Arnhem.
  • 25 april 1945: Elbe Day. De troepen van Amerika en R ontmoeten elkaar in Torgau aan de Elbe.
  • 28 april 1945: Mussolini (I) vermoord.
  • 30 april 1945: Hitler pleegde zelfmoord in Berlijn toen de R de Rijkskanselarij naderde. Dönitz (D) nam de regering in Duitsland over. Hij vertrok naar Flensburg aan de Deense grens en zette daar een soort regering uit Duitsland op. Hij had eerst het idee vrede te sluiten met de westelijke geallieerden en in het oosten nog door te vechten tegen de R.
  • 4 mei 1945: In een tent van Montgomery (E) op de Luneburger Heide tekenen Friedeburg (D), Kinzel (D) en Wagner (D) de capitulatie.
  • 5 mei 1945: Konev (R) en Bradley (A) sluiten een wapenbroederschap.
  • 5 mei 1945: In Hotel de Wereld in Wageningen wordt Blaskowitz (D) door Foulkes (C) ontboden om de uitwerking van een capitulatie te bespreken. Blaskowitz kreeg 24 uur extra de tijd om aan de voorwaarden te kunnen voldoen.
  • 6 mei 1945: In de Landbouwhogeschool in Wageningen wordt in de namiddag de capitulatie getekend door Blaskowitz (D) en Foulkes (C). Het document gedateerd “at 16.30 hours on 5 May 1945”. Het betrof formulieren waarin hij te kennen gaf dat hij had voldaan aan de op 5 mei aan hem gegeven opdrachten, waaronder binnen 24 uur informatie te verstrekken over de posities en stellingen van de troepen uit Duitsland in West-Nederland. Deze informatie was direct nodig voor de opmars van de geallieerden op 7 mei naar West-Nederland.
  • 7 mei 1945: In het hoofdkwartier van Eisenhouwer (A) in Reims tekent Duitsland de documenten voor onvoorwaardelijke overgave van alle strijdkrachten uit Duitsland aan de geallieerden. Het bevatte de frase: “Alle strijdkrachten onder Duits gezag staken hun actieve operaties om 23:01 uur centraal Europese tijd op 8 mei 1945“. De ondertekening vond plaats in de spreekkamer van de technische school. Om 02:41 uur in de ochtend tekenen: Jodl (D), hij had hiervoor een volmacht van Donitz (D), Friedeburg (D) en Oxenius (D). Van geallieerde zijde zijn aanwezig: Smith (E), Burrough (E), Soesloparoff (R), Spaatz (A), Robb (E), Morgan (E) Francois Sevez (F). Eisenhouwer (A) is niet aanwezig om de ondertekening nog geheim te houden zodat Stalin (R) er later gezamenlijk in Berlijn ook mee in de publiciteit zou kunnen treden. Het nieuws lekt echter voortijdig uit. 
  • 7 mei 1945: De bevrijding van Amsterdam werd overschaduwd door een schietpartij tussen Duitsers in De Groote Club naast het Paleis op de Dam en leden van de Binnenlandse Strijdkrachten (BS). Hierbij vielen minstens 32 doden en veel gewonden. Duizenden mensen verwelkomden de bevrijders uit Canada maar de stad zat nog vol met gewapende militairen uit Duitsland. Er vonden ook schietpartijen plaats bij het Victoria Hotel en de Prins Hendrikkade.
  • 8 mei 1945: Kort voor middernacht tekenen Keitel (D) en Zjoekov (R) in het R hoofdkwartier in Berlijn een document waarin Duitsland expliciet capituleren aan de R strijdkrachten.
  • 6 augustus 1945: De atoombomaanval op Hiroshima door luchtmacht Amerika.
  • 9 augustus 1945: De atoombomaanval op Nagasaki door de luchtmacht Amerika. Kort daarna capituleerde het Japans Keizerrijk onvoorwaardelijk. Hiermee kwam er een einde aan de Tweede Wereldoorlog. De capitulatie van Japan leidde ook tot de onafhankelijkheid van de Aziatische landen die Japan tijdens de oorlog had bezet. Eind 1945 waren als gevolg van de aanvallen op Hiroshima en Nagasaki circa 250.000 mensen om het leven gekomen. Als gevolg van stralingsziekte zouden nog honderdduizenden slachtoffers volgen.

Enkele hoofdrolspelers

LandNaam kortRangNaam langLeven
AmerikaBradley (A)generaalOmar Bradley1893-1981
AmerikaEisenhouwer (A)generaalDwight David Eisenhower1890-1969
AmerikaPatton (A)generaalGeorge Patton1885-1945
AmerikaSmith (A)stafofficierWalter Bedell Smith1895-1961
AmerikaSpaatz (A)generaalKarl Spaatz1891-1974
CanadaFoulkes (C)generaalCharles Foulkes1903-1969
DuitslandBlaskowitz (D)generaalJohannes Blaskowitz1883-1948
DuitslandBlumentritt (D)generaalGünther Blumentritt1892-1967
DuitslandDönitz (D)admiraalKarl Dönitz1891-1980
DuitslandFriedeburg (D)generaalHans-Georg von Friedeburg1895-1945
DuitslandHimmler (D)commandant SSHeinrich Himmler1900-1945
DuitslandHindenburg (D)rijkspresidentPaul von Hindenburg1847-1934
DuitslandHitler (D)staatshoofdAdolf Hitler1889-1945
DuitslandJodl (D)generaalAlfred Jodl1890-1946
DuitslandKinzel (D)generaalEberhard Kinzel1897-1945
DuitslandManstein (D)generaalErich von Manstein1887-1973
DuitslandOxenius (D)stafofficier, tolkWilhelm Oxenius1912-1979
DuitslandPeiper (D)kolonelJoachim Peiper1915-1976
DuitslandRibbentrop (D)diplomaatJoachim von Ribbentrop1893-1946
DuitslandRöhm (D)leider SAErnst Röhm1887-1934
DuitslandRommel (D)maarschalkErwin Rommel1891-1944
DuitslandRundstedt (D)maarschalkGerd von Rundstedt1875-1953
DuitslandSkorzeny (D)kolonelOtto Skorzeny1908-1975
DuitslandSpeidel (D)generaalHans Speidel1897-1984
DuitslandStauffenberg (D)kolonelClaus von Stauffenberg1907-1944
DuitslandWagner (D)vice-admiraalGerhard Wagner1898-1987
DuitslandWarlimont (D)stafofficierWalter Warlimont1894-1976
EngelandBurrough (E)admiraalHarold Burrough1889-1977
EngelandChamberlain (E)premier 1937-1940Neville Chamberlain1869-1940
EngelandChurchill (E)premier 1940-1945Winston Churchill1874-1965
EngelandGale (E)generaalRichard Nelson Gale1896-1982
EngelandGeorge VI (E)koningGeorge VI1895-1952
EngelandJames Robb (E)commandant RAFJames Robb1895-1968
EngelandMontgomery (E)maarschalkBernard Montgomery1887-1976
EngelandMorgan (E)generaalFrederick Morgan1894-1967
FrankrijkDe Gaulle (F)presidentCharles de Gaulle1890-1970
FrankrijkKieffer (F)commandantPhilippe Kieffer1899-1962
FrankrijkSevez (F)generaalFrancois Sevez1891-1948
ItalieMussolini (I)minister-presidentBenito Mussolini1883-1945
RKonev (R)maarschalkIvan Konev1897-1973
RMolotov (R)revolutionairVjatsjeslav Molotov1890-1986
RSoesloparoff (R)generaalIvan Soesloparoff1897-1974
RStalin (R)secretaris-generaalJozef Stalin1978-1953
RZjoekov (R)generaalGeorgi Zjoekov1896-1974

Met dank aan historicus Maarten van Rossem voor zijn duidelijke uitleg.

Voetnoot