De viering van het eeuwfeest van het Koninkrijk der Nederlanden is in 1913 in Tilburg aanleiding voor een grote internationale tentoonstelling van Nijverheid, Handel en Kunst.
Het eeuwfeest duurde van 18 juni 1913 tot en met 18 augustus 1913 en werd gehouden op het terrein waar later ongeveer het Elisabethziekenhuis gebouwd zou worden (Armhoefse Akkers, Hoogvenne).
Organiserende vereniging: Tilburg Vooruit (T.V.).
Koningin Wilhelmina bezoekt de tentoonstelling op 14 juli 1913. Zij wordt die dag ook rondgeleid door de nabijgelegen BeKa fabriek.
Het eeuwfeest in 1913 trok in totaal 500.000 bezoekers waaronder internationale journalisten.
Er waren diverse houten paviljoens. Het feestterrein had een oppervlakte van 9 hectare. Tilburg had in 1909 reeds ervaring opgedaan met het organiseren van een dergelijk groot evenement.
Alle bouwwerken werden, evenals de andere tentoonstellingshallen, ontworpen door architect Albert Lejeune uit Tilburg
Op 13 augustus 1912 werd in de Tilburgse kranten het programma van de In 1913 te houden internationale tentoonstelling al weergegeven. In januari 1913 werd de tentoonstelling aanbesteed en vanaf die tijd verschijnen er regelmatig berichten in de beide Tilburgse kranten over de voortgang.
Link naar de Tilburgsche Courant van 21 juni 1913 over het Eeuwfeest. Zie: Pagina 9, kolom 3 (onderaan) en de kolommen 4 en 5.
Het feest bestond in 1913 onder andere uit:
- Expositie “Bloemenstad”
- Tuinen (16 exposanten).
- Electrische verlichting (door de firma W. van Boxtel & Zonen). 12.000 elektrische lichtjes.
- Tentoonstellingskapel.
- Machinehal (88 exposanten).
- Nijverheidszaal (185 exposanten).
- Tilburgs paviljoen.
- Noord-Brabants paviljoen.
- Nederlands paviljoen.
- Onderwijs paviljoen (22 exposanten). Met ook een presentatie van R. K. Instituut voor Doofstommen te St. Michielsgestel. 6 juli 1913 Esperantodag.
- Tanz-Sang und Musik” uit Italië.
- Vliegdemonstratie.
- Wielerbaan en -wedstrijden.
- Kegelwedstrijden. 4 banen. Diverse onderdelen en prijzen.
- Kunsthal met Internationale kunst tentoonstelling (212 exposanten).
- Hollandsch Toneel o.l.v. Vincent Berghegge (1877-1957) in de grote feestzaal.
- Circus Willy Hagenbeck.
- Restaurant.
- Wandelpaden.
- Sportterrein. O.a. gymnastiek.
- Kermisterrein.
- Vuurwerk.
- 38 muziekkorpsen.
- Concours hippique.
- Hete luchtballon vossenjacht.
Bloemenstad
Deze tuin werd aangelegd door de firma Jansen-Geurts uit Tilburg. Er waren ook inzendingen te bewonderen: struikrozen van de firma’s Gratema uit Hoogeveen en Timmermans uit Herten, tuinbeelden van P. van Tielraden uit Tilburg en de Kon. Ned. Fabriek F.W. Braat uit Delft, tuinsieraden van Henri Petit uit Tilburg, oud-Engelse tuinmeubelen van N.V. ‘De Klopper’ uit Dordrecht en bloemen en planten van de firma’s L. Vugts en Teeuwen-Wagemakers uit Tilburg. De tuin had een grote fontein op het middenterrein. De uitsluitend paarse kleur van de tuin combineert met de wit met goud geschilderde gebouwen.
Kunst tentoonstelling
Op de kunsttentoonstelling in Tilburg waren schilderijen aquarellen, etsen, pastel en beeldhouwwerken te zien. De expositie was niet alleen voor kunstkenners bedoeld, maar ook met het doel om liefde tot de kunst aan te kweken bij de bezoekers, zo stelden de organisatoren. Het comité van de afdeling kunst werd gevormd door de notabelen dr. B. Daamen, A. Arts, J. Huer, J. Daamen en P. Roessingh. Voorzitter Daamen was een huisarts die in het centrum van de stad woonde. Bij de eerdergenoemde tentoonstelling van 1909, was hij eveneens de voorzitter. Een ooggetuige roemde de fraai ingerichte Kunstzaal. Deze bevestigde ‘alleszins het deftige cachet van de expositie’.
O In afzonderlijke gebouwen werden de beroemdste schilderstukken van grootste meesters getoond. Er was één grote zaal, en een achttal kleinere zaaltjes. Deze kunstzalen waren belegd met kostbare tapijten, wat een zeer ‘schilderachtigen’ indruk maakte. De tapij-ten waren geleverd door ’t Modelhuis en enige kleine zaaltjes door L ‘Art Decoratif met oude meubels, antiquiteiten en curiositeiten. Aan de ingang van de zalen hing een portret van de Tilburgse professor in de oogheelkunde F.C. Donders en als hulde was hij omringd door een trofee in de geel-blauwe Tilburgse kleuren. De namen van deelnemende kunstenaars zijn te vinden in diverse kranten.
Zo is de naam P. Mondriaan vermeld bij een 165-tal ‘onzer beste levende mees-ters’ in de Nieuwe Tilburgse Courant van 1 april 1913. De Tilburgse Courant van 27 mei 1913 kondigde aan dat de Nederlandse bouw- en schilderkunst zodanig vertegenwoordigd was, zoals wellicht nog nooit was gebeurd. Geen enkele van de voornaamste levende Hollandse meesters ontbrak, aldus de Tilburgse krant. Alfabetisch werden vervolgens alle namen van zowel schilders als beeldhouwers genoemd. Opvallend in dit artikel is, dat F. Mondriaan wel wordt genoemd, maar P. Mondriaan niet.
Ook het Algemeen Handelsblad vermeldde dat er op de kunsttentoonstelling bekende Hollandse schilders en beeldhouwers vertegenwoordigd waren met in totaal ca. 500 kunstwerken. In deze krant werden Namen genoemd van kunstenaars die blijkbaar in het westen van het land bekend waren: Lizzy Ansingh (Amsterdam), Louis Apol (Den Haag), Arntzenius (Den Haag), F. Hart Nibbrig (Laren), Hoynck van Papendrecht (Den Haag), Th. Schwartze-Van Duyl (Amsterdam) en W.J. Sluijter (Laren).
Circus Willy Hagenbeck
Rond 1910 het eerste circus met de ‘grootste roofdierendressuur der aarde’. In dat nummer traden de door Wilhelm Hagenbeck gedresseerde beren, springhonden, zeeleeuwen en Bengaalse tijgers op. 250 personeelsleden en 300 dieren. Hagenbeck zelf presenteerde voor het eerst een nummer met ijsberen. Voorstelling van drie uren in een circustent. Vader Wilhelm Hagenbeck (1850-1910) en zoon Willy Hagenbeck (1884-1965). Na de voorstelling van Hagenbeck reden er extra trams naar Dongen/Oosterhout en Waalwijk/Kaatsheuvel.
- Meer:
- Bronnen: funkystuff.org
- Uitgaand: Regionaal Archief Tilburg (RAT)
- Zoekwoorden: